Są takie motywy dekoracyjne, które są ponadczasowo piękne, a należą do nich te z okresu Art Deco i Art Nouveau. Zauroczeni tymi wzorami postanowiliśmy przywołać je do życia jeszcze raz, tym razem na abażurach. Sięgnęliśmy po wzorniki francuskiego artysty Maurica Pillarda Verneuil’a pt. „Zwierzęta w dekoracji” oraz Eugène Grasset’a „Rośliny i ich zastosowanie w ornamentach”.
Świat przyrody był centralną inspiracją dla artystów i dekoratorów na przełomie XIX i XX wieku. Projektanci używali stylizowanych form kwiatowych i organicznych, aby przywrócić naturę do współczesnego życia, które stawało się coraz bardziej uprzemysłowione. Ptaki i ważki, storczyki i irysy, maki i tulipany: wiele gatunków flory i fauny pojawiło się na szkle, ceramice, tapetach, tkaninach i na ilustracjach książkowych.
Niemiecki zoolog Ernst Haeckel (1834–1919) był orędownikiem darwinizmu i konsultantem wyprawy British Challenger, której celem było zbadanie środowiska głębinowego. Publikacja tomu Kunstformen Der Natur z 1904 r., który przedstawiał akwarele i rysunki z jego podróży, była przełomem. Zainspirowani tymi wykwintnymi rysunkami botanicznymi projektanci w stylu Art Nouveau przenieśli te motywy do swoich projektów, a jedne z najlepszych stworzyli właśnie wspomniany już artysta Eugène Grasset (1845–1917) i jeden z jego uczniów, Maurice Pillard Verneuil (1869–1942).
Publikacje przez nich stworzone były studiowane nie tylko w europejskich szkołach sztuk pięknych i architekturze, ale także w szkołach rysunku przemysłowego na całym kontynencie. Ich wpływ rozciągnął się na główne miasta Europy, w tym Wiedeń i Budapeszt.
Oprócz bycia jednym z najbardziej poszukiwanych grafików pod koniec XIX wieku, francusko-szwajcarski artysta dekoracyjny Eugène Grasset był także nauczycielem i teoretykiem. Po latach wyjaśniania swoich wpływowych teorii w różnych szkołach artystycznych i projektowych w Paryżu, w 1896 roku opublikował swoje „Rośliny i ich zastosowanie w ornamentach” będące cudownym obrazowym podsumowaniem swojej kluczowej idei dotyczącej wykorzystania naturalnych form jako podstawy do rozwijania motywów dekoracyjnych.
Z wprowadzenia do książki:
“Rzemieślnik to przede wszystkim ten, kto nauczył się natury metody której używa. Kolejnym krokiem w jego edukacji jest studiowanie form naturalnych: kolejnym krokiem jest badanie i zrozumienie ograniczeń narzuconych przez zasady sztuki na te naturalne formy kiedy przychodzi, aby zastosować je obrazowo lub w ozdobach. Sprawozdawca komisji opiniodawczej, który nie rozumie praw, które mówią mu, kiedy iść naprzód, a kiedy używać powściągliwości w przedstawianiu przedmiotu tak, jak go widzi, jest równie nieporadny jak ten, kto źle rysuje gałąź lub kończyny modela lub ten, który myli perspektywę. Sztuka rysowania nie jest sztuką obserwacji samych form i przedmiotów, nie jest jedynie naśladowaniem tych obiektów; jest to sztuka polegająca na tym, aby wiedzieć, jak daleko i gdzie i przy jakich ograniczeniach te formy i przedmioty można odtworzyć na obrazie lub w dziele dekoracyjnym.”
Książka oparta jest na wizualnej analizie dwudziestu czterech pospolitych form roślin. Dla każdej Grasset oferuje studium naturalistyczne, a następnie dwie tablice przedstawiające stopniowo bardziej abstrakcyjne adaptacje formy rośliny w dekoracyjnych wzorach, a także pokazujące je w kontekście ich potencjalnego zastosowania, od witraży przez meble po wazony do koronki. Oszałamiające obrazy zostały wykonane w litografii kolorowej, która wymagała kilku przebiegów przez maszynę drukarską, po jednym dla każdego koloru, aby ostrożnie zbudować ostateczny druk wielokolorowy. Rysunki i litografie zostały w rzeczywistości wykonane przez jego uczniów, w tym kilka przez Verneuila.
Każda strona tych książek oferuje ekscytującą eksplozję kolorów, z wzorami złożonymi z powtarzających się kształtów. Verneuil z kolei nie projektował tekstyliów do produkcji, ale jego książki projektowe wpłynęły na wielu artystów, którzy produkowali tapety i tkaniny. W swoich książkach Verneuil wykorzystał formę dziewiętnastowiecznego wzornika do tworzenia szablonów, które projektanci tkanin mogli przenieść na tkaninę.
Wzorniki zyskały na popularności w XIX wieku, wraz ze wzrostem statusu projektowania i sztuki użytkowej. W Anglii artysta i projektant William Morris zrobił wiele, aby zachęcić do współpracy twórców wszystkich sztuk. Wzornictwo, którego Morris był mistrzem, stawało się coraz bardziej szanowane.
Wzornictwo przemysłowe urosło do statusu sztuki, a tapety, tkaniny i przedmioty codziennego użytku były pięknie zdobione. Na szczęście także i dziś możemy się cieszyć tymi wzorami w naszych domach i podziwiać dzieła prawdziwych artystów na rzeczach, które używamy na co dzień.
