Drewno to nie tylko zwykły materiał z którego budujemy domy i wyposażenie, drewno w przeciwieństwie do wielu innych surowców ma nas pozytywny psychologiczny wpływ.
W ciągu 7 milionów lat istnienia gatunku ludzkiego ponad 99,99% naszej ewolucji miało miejsce w środowisku naturalnym. Nawet od początku urbanizacji wraz z rewolucją przemysłową mniej niż 0,01% ludzi spędzało w sztucznym środowisku. Uważa się, że ciało ludzkie jest przystosowane do naturalnych warunków. Nie ma wątpliwości, że silnie zurbanizowane i sztuczne otoczenie powoduje u człowieka stan stresu, który przejawia się jako wzrost współczulnej aktywności nerwowej, ciśnienia krwi, częstości akcji serca i wydzielania hormonu stresu.
Ciągły wzrost wskaźnika urbanizacji oznacza, że mamy coraz mniejszy codzienny dostęp do natury i spędzamy średnio 90% czasu w pomieszczeniach. Jest to zbieżne z doniesieniami o rosnącym poziomie otyłości i problemów ze zdrowiem psychicznym.
Po raz pierwszy zdaliśmy sobie z tego sprawę około 40 lat temu kiedy powstał japoński termin „Shinrin-yoku”, co oznacza „przyjmowanie leśnej atmosfery wszystkimi naszymi zmysłami”, został on zaproponowany w 1982 r. przez sekretarza Agencji Leśnictwa w Japonii jako swoiste antidotum. W 1984 r. amerykański psycholog kliniczny stworzył termin „technostres”. Coraz większą uwagę zwraca się obecnie na terapię przyrodniczą, w tym relaksację poprzez ekspozycję na naturalne bodźce z lasów, parków miejskich, kwiatów i naturalnych materiałów drewnianych, a dane naukowe na ich poparcie zaczęły gromadzić się w różnych dziedzinach badań.
Korzyści spędzania czasu na łonie natury związane ze zdrowiem i dobrym samopoczuciem obejmują:
• Zwiększony poziom szczęścia i poczucia własnej wartości.
• Zwiększone zdolności umysłowe.
• Zmniejszoną reakcję na stres, niższe ciśnienie krwi, tętno i poziom cholesterolu.
Jednak nie zawsze możliwe jest zwiększenie czasu spędzanego na zewnątrz, szczególnie w obszarach takich jak biura, szkoły i szpitale.
Wood is good
A teraz bardzo dobra wiadomość: korzyści zdrowotne z przebywania na łonie natury zdają się występować także podczas kontaktu z naturalnym drewnem we wnętrzach.
„Drewno ma psychologiczne działanie na ludzi i podobny efekt zmniejszający stres jak przyroda”
– mówi Marjut Wallenius, doktor psychologii na Uniwersytecie w Tampere. Wykorzystanie drewna w domu sprzyja zdrowiu umysłu i ciała.
Japońskie badanie porównywało reakcje fizjologiczne 14 osób przebywających w pokojach z drewnianą lub stalową boazerią ścienną. Na początku ścianę zasłaniała kurtyna, po 20 sekundach była podnoszona i uczestnicy patrzyli na drewno lub stal. Badanie wykazało, że ekspozycja na panele drewniane znacznie zmniejszyła ciśnienie krwi badanych, w przeciwieństwie do paneli stalowych, które je zwiększyły.
Austriackie badanie badało częstość akcji serca 30 osób, które najpierw przez 3 tygodnie spały w łóżku z sosnowym, a następnie w łóżku z imitacji drewna. Spanie w sosnowym łóżku zmniejszyło częstość uderzeń serca o 3500 uderzeń dziennie w porównaniu spania w imitacji!
Z kolei w trwającym aż rok badaniu obiektami obserwacji byli uczniowie w wieku 13-15 lat, nauczani w klasach wyposażonych w drewniane podłogi, sufity, szafki i panele ścienne lub w klasach zawierających linoleum, ściany z płyt gipsowo-kartonowych i szafki z płyt wiórowych. Wyniki pokazały znaczące różnice między dwiema grupami. Uczniowie nauczani w drewnianych klasach mieli niższe tętna i niżej oceniali poziom stresu w interakcji z nauczycielami.
Wykorzystanie drewna we wnętrzach ma także wpływ na interakcje społeczne. W biurach, w których używano produktów z drewna, pierwsze wrażenie jakie pracownicy wywarli na gościach było bardziej korzystne niż w miejscach, gdzie nie było drewna. W drewnianych biurach pracownicy wydawali się lepsi, bardziej skuteczni, uczciwi, odpowiedzialni i bardziej niezawodni niż w innych biurach.
Interesująca i nieoczekiwana obserwacja dotyczyła życia osób starszych. Kiedy w domach dla seniorów wprowadzono drewniane materiały, takie jak krzesła i drewniane tace w jadalni, w opinii interakcji personelu poprawiły się interakcje między mieszkańcami, było ich o wiele więcej.
Badanie z Nowej Zelandii objęło 69 osób dorosłych, którym pokazano zdjęcia 10 nowoczesnych wnętrz korporacyjnych, wybranych z niedawno opublikowanych książek o współczesnym designie. W pięciu wnętrzach wyróżniało się drewno, podczas gdy drugie pięć nie zawierało żadnego. Uczestnicy byli proszeni o określenie organizacji w której najbardziej chcieliby pracować, a następnie o wybranie trzech przymiotników z listy w celu opisania swojego pierwszego wrażenia. Obecność produktów z drewna w środowisku korporacyjnym drastycznie wpłynęło na pierwsze wrażenie oraz uczyniło znacznie bardziej prawdopodobnym chęć pracy w danym miejscu. Biura z drewnianymi wnętrzami dawały poczucie innowacji, energii i komfortu, podczas gdy biura bez drewna wyrażały uczucia bycia bezosobowym i niewygodnym.
Badanie przeprowadzone przez Norweski Instytut Technologii Drewna wykazało, że pomieszczenie z czterema drewnianymi ścianami miało większy efekt leczniczy niż pomieszczenie z oknem! Wykorzystanie drewna w obiektach jest szczególnie korzystne w zakładach opieki długoterminowej, takich jak: szpitale i ośrodki zdrowia, szkoły i ośrodki opieki dziennej.
Wydaje się, że pozytywnych efektów drewna nie można odtworzyć za pomocą imitacji drewna. Pomiary fizjologiczne wykazały, że jakość snu i regeneracji po stresie jest lepsza w pomieszczeniu z drewnem niż w imitacji drewna więc nie liczmy na podróbki.
Ale jakie czynniki w drewnie jako materiale budowlanym wpływają na ludzi? Drewniane powierzchnie sprawiają, że pomieszczenie wydaje się cieplejsze i przytulniejsze. Dzięki tym właściwościom drewno bije na głowę wszystkie inne materiały. Zgodnie z obserwacjami poczynionymi w badaniach, dotykanie drewnianej powierzchni daje ludziom poczucie bezpieczeństwa i bliskości natury. Szczególnie interesujące jest to, że drewno jest bardziej miękkie niż inne materiały, nie tylko pod względem fizycznym, ale także fizjologicznym, mówi Wallenius.
Na przykład w badaniach polegających na dotykaniu różnych materiałów w temperaturze pokojowej aluminium, plastik lub stal nierdzewna spowodowały wzrost ciśnienia krwi. Dotknięcie drewnianej powierzchni nie spowodowało jednak takiej reakcji. W porównaniu różnych pomieszczeń roboczych poziom stresu, mierzony jako zdolność skóry do przewodzenia prądu, był najniższy w pomieszczeniu z drewnianymi meblami. Nawet rośliny w pokoju nie miały takiego samego efektu.
Co więcej, drewno w pomieszczeniach przyczynia się do poprawy jakości powietrza poprzez swój wpływ na poziom wilgotności. Drewno pochłania i uwalniania wilgoć w celu utrzymania równowagi z otaczającym powietrzem. Drewno pochłania zatem wilgoć z powietrza w wilgotnych warunkach i uwalnia wilgoć w suchych. Zdolność drewna do utrzymywania umiarkowanej wilgotności w pomieszczeniu jest szczególnie ważna w miejscach pracy. Wykazano, że produktywność zmniejsza się średnio o 12% w biurach, w których pracownicy są niezadowoleni z jakości powietrza.
Nasza wspólna historia
Z drewnem ludzkość ma bliski kontakt od zawsze. Drewno jest jednym z najstarszych materiałów używanych przez człowieka, w tym jako materiał budowlany. Drewniane meble i elementy pogrzebowe znaleziono w Egipskich piramidach, a niektóre budowle zbudowane przed wiekami stoją do dziś. Należą do nich świątynia Horyuji w Japonii zbudowana w 700 roku, kościół Greensted w Anglii z 1053 roku i Westminster Hall w Londynie z 1399 roku. Drewna używała każda kiedykolwiek istniejąca kultura.
Drewno pozyskuje się z drzew, jest naturalnym, odnawialnym zasobem, a ponadto nie ma dwóch takich samych kawałków drewna. Jego wyjątkowość wynika z tego, że zależy od wielu zmiennych, w tym gatunku, obszaru geograficznego, w którym drzewo rosło, warunków wzrostu, wielkości drzewa podczas zbioru, piłowania i innych procesów produkcyjnych.
Drewno w domu
Wszystkie wybory dokonywane podczas tworzenia wyglądu wnętrza domu wpływają na postrzeganie i emocje. Kolor ścian i podłóg lub umeblowanie mogą zwiększać stres i niepokój. Wracamy z wymagającej pracy i w domu chcemy mieć kojące sanktuarium, ale nie zawsze to się udaje. Twój dom może cię stresować bardziej niż praca. Wygodna, uspokajająca przestrzeń służy jako bezpieczne gniazdo, w którym możesz naładować się po całodniowych wydarzeniach i lepiej przygotować się na następny dzień. Jednym ze sprawdzonych i udowodnionych naukowo sposobów jest zastosowanie gdzie to tylko możliwe naturalnego drewna.
Większość z nas nie zdaje sobie sprawy z tego, że drewno “przemawia” do nas na tak głębokim poziomie i przyczyni się do poprawy naszego zdrowia psychicznego. Gdybym wiedziała o tym wcześniej to podjęłabym parę innych decyzji w kwestii wyposażenia mojego domu!
-Jeśli dopiero planujesz remont rozważ zamontowanie podłóg z litego drewna.
-Jeśli zamierzasz zmienić meble wybierz drewniane (lub tylko niektóre jak łóżko, krzesła, stół, blat).
-Boazeria to nie relikt z przeszłości, ściana z desek może wyglądać rewelacyjnie.
-Kupuj drewniane dodatki takie jak lampy stołowe, lampy podłogowe, lampy sufitowe, tace, pudełka do przechowywania, deski do krojenia, świeczniki.
-Jeśli budujesz taras wybierz drewno naturalne zamiast kompozytu.
Autor: Magdalena Marciniak, psycholog z wykształcenia, rzemieślnik, projektant lamp z zamiłowania